Echelon... Τέλος ιδιωτικής ζωής...

Θα μπορούσε να είναι οργουελιανό σενάριο φαντασίας, αν δεν ήταν η ίδια η καθημερινότητά μας. Η Αυτοκρατορία μάς παρακολουθεί. Είναι σε θέση να γνωρίζει τα πάντα για μας. Μπορεί να κρυφακούσει όλους τους ηλεκτρονικούς μας ψιθύρους. Τα τηλέφωνά μας μπορούν να υποκλαπούν. Η ηλεκτρονική μας αλληλογραφία (e-mail) να διαβαστεί. Το ίδιο και τα fax ή τα telex μας. Οποιαδήποτε επίσκεψή μας ακόμη και στο πιο ανύποπτο «internet-ικό καταγώγιο» μπορεί να καταγραφεί. Κάθε είδους ηλεκτρονική επικοινωνία μας μπορεί να παρακολουθηθεί.

Ο έλεγχος του πλανήτη από την Αμερικανική Αυτοκρατορία εξαρτάται άμεσα από τον έλεγχο της τεράστιας ροής των πληροφοριών, που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι στις καθημερινές τους επικοινωνίες. Ένα από τα πιο ισχυρά όπλα της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας είναι η δυνατότητά της να παρακολουθεί κάθε στιγμή όλα τα δεδομένα που διακινούνται στον πλανήτη μας. Και μάλιστα όχι μόνον να τα παρακολουθεί, αλλά να διαχωρίζει αυτόματα τις άχρηστες πληροφορίες (infojunk) από τις χρήσιμες, και να επεξεργάζεται και να αποθηκεύει τις δεύτερες. Πρόκειται για μια υποκλοπή πλανητικού επιπέδου, που δεν γίνεται αντιληπτή από τα ανυποψίαστα θύματά της, γι’ αυτό και συνεχίζεται ανενόχλητη. Το σύστημα Echelon, ο παγκόσμιος υποκλοπέας της Αυτοκρατορίας, έχει φέρει το τέλος του ιδιωτικού ηλεκτρονικού μας βίου.

Οι βάσεις για τη δημιουργία του Echelon ετέθησαν αμέσως μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Το 1947 οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία συμφώνησαν από κοινού στην εκμετάλλευση των δεδομένων που προέρχονταν από την υποκλοπή των ηλεκτρονικών επικοινωνιών (SIGINT -Signal Intelligence). Για το σκοπό αυτό υπέγραψαν τον Ιούνιο του 1948 τη μυστική συμφωνία UKUSA (UK-USA), στην οποία προσχώρησαν στη συνέχεια και οι υπόλοιπες αγγλόφωνες χώρες (Καναδάς, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία), ενώ αργότερα κι άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Τουρκία, η Δανία και η Νορβηγία, υπέγραψαν συμφωνίες «ανταλλαγής πληροφοριών». Οι υπηρεσίες που ήταν υπεύθυνες για την υλοποίηση του σχεδίου ήταν από πλευρά ΗΠΑ η NSA (National Security Agency) και από τη Μεγάλη Βρετανία η GCHQ (Government Communications Headquarters). Αργότερα προσχώρησαν στη διαχείριση του δικτύου η καναδική CSE (Communications Security Establishment), η αυστραλέζικη DSD (Defense Signals Directorate) και η νεοζηλανδική GCSB (Government Communications Security Bureau).

Στα χρόνια που ακολούθησαν οι τεχνολογίες των ηλεκτρονικών υποκλοπών βελτιώθηκαν χάρη στην εξέλιξη στο χώρο των υπολογιστών και των δορυφορικών συστημάτων επικοινωνίας. Το Echelon, ως ένα σύστημα υποκλοπής παγκόσμιων επικοινωνιών, αυτόματης ανάλυσης και επεξεργασίας πληροφοριών, ουσιαστικά γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Αιτία ήταν η δημιουργία το 1964 του οργανισμού Intelsat (International Telecommunications Satellite Organization), που αποσκοπούσε στη διαχείριση ενός δορυφορικού δικτύου με δυνατότητα διηπειρωτικών τηλεπικοινωνιών. Τότε οι μυστικές υπηρεσίες των κρατών-μελών της UKUSA συμφώνησαν να εγκαταστήσουν τις δικές τους μυστικές επίγειες βάσεις, έτσι ώστε να υποκλέπτουν τα δεδομένα (φωνητικές συνομιλίες και telex) από τους δορυφόρους Intelsat και Inmarsat.

Η τοποθεσία του κάθε επίγειου σταθμού υποκλοπής δεδομένων επιλέχθηκε έτσι ώστε να μπορεί άνετα να υποκλέπτει σήματα από συγκεκριμένους δορυφόρους και γι’ αυτό προτιμήθηκαν θέσεις σε μικρή απόσταση από τις βάσεις των ραντάρ που επικοινωνούν «νόμιμα» με τους δορυφόρους. Αυτοί οι επίγειοι σταθμοί παρακολούθησης άρχισαν να χρησιμοποιούν και το δίκτυο κατασκοπευτικών δορυφόρων Vortex, που δημιούργησε η NSA τη δεκαετία του 1970. Την ίδια δεκαετία, επειδή οι πρώτοι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι διαχειρίζονταν ταυτόχρονα μόλις 4.000 συνδιαλέξεις, απαιτούνταν μόνον δύο σταθμοί για την υποκλοπή όλων των τηλεπικοινωνιών: ο ένας βρισκόταν στο Yakima (Σίατλ των ΗΠΑ) και ο άλλος στο Morwenstow (δυτική Αγγλία).

Στη σύγχρονή του μορφή το Echelon μετεξελίχθηκε με βάση το Project P-415, που ξεκίνησε το 1985, και σταδιακά διαμόρφωσε τη σημερινή αρχιτεκτονική της αυτοματοποιημένης παρακολούθησης. Με τη συνδρομή 120 δορυφόρων και 4.000 σταθμών εδάφους το Echelon έχει δυνατότητα παρακολούθησης σε όλο τον πλανήτη έξι εκατομμυρίων συνδιαλέξεων το λεπτό, ανεξαρτήτως θέματος, και είναι εφοδιασμένο με συστήματα φωνητικής αναγνώρισης και αυτόματους μεταφραστές που μεταφράζουν σε Αγγλικά όλες τις γλώσσες του κόσμου. Εύκολοι στόχοι θεωρούνται όλοι όσοι δεν χρησιμοποιούν συστήματα κρυπτογράφησης στις επικοινωνίες τους. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά και ο καθηγητής κρυπτογραφίας του MIT Phil Zimmerman: «Aν η ιδιωτική ελευθερία γίνει παράνομη, τότε μόνο αυτοί που κινούνται εκτός νόμου θα μπορούν να απολαμβάνουν αυτό που όλοι καταλαβαίνουμε σαν ατομικό δικαίωμα. Oι υπηρεσίες ασφαλείας διαθέτουν τα καλύτερα προγράμματα κρυπτογραφίας. Tο ίδιο και το οργανωμένο έγκλημα, και οι στρατιωτικοί, και οι μεγάλες εταιρείες. Mονάχα οι απλοί πολίτες και οι πολιτικές- κοινωνικές οργανώσεις δεν έχουν ασφαλείς επικοινωνίες».

Σχεδιασμένο από την NSA (National Security Agency) το σύστημα Echelon (από το αγγλικό echelon, που σημαίνει «κλιμάκιο») είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο υποκλοπής τηλεπικοινωνιών, που μπορεί να συλλαμβάνει τηλεφωνικές συνδιαλέξεις από σταθερά ή κινητά τηλέφωνα, δορυφορικές επικοινωνίες, ασύρματες μεταδόσεις, fax, telex και κάθε είδους internet-ικές επικοινωνίες (e-mail, IRC, News-Groups, Websites κ.ά.) και μάλιστα, με τη βοήθεια υπολογιστών, να αναγνωρίζει, επεξεργάζεται και αποθηκεύει τις «ενδιαφέρουσες» πληροφορίες που περιέχουν όλα αυτά τα μηνύματα. Στην ειδική ορολογία του χώρου το Echelon ονομάζεται και «ComInt», από τα αρχικά της φράσης «Communications Intelligence» (υποκλοπή τηλεπικοινωνιών). Οι χώρες που εμπλέκονται σ’ αυτή την παγκόσμια υποκλοπή είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Μεγάλη Βρετανία, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, δηλαδή το λεγόμενο «αγγλοσαξονικό μπλοκ».

Αντίθετα με αρκετά ηλεκτρονικά κατασκοπευτικά συστήματα, τα οποία αναπτύχθηκαν κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, το Echelon σχεδιάστηκε εξ αρχής για μη στρατιωτικούς στόχους. Για να παρακολουθεί κυβερνήσεις, οργανισμούς, επιχειρήσεις, ακόμη και μεμονωμένα πρόσωπα σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί οποιοδήποτε άτομο επικοινωνεί ηλεκτρονικά ή φωνητικά από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη. Μπορεί να λειτουργεί χωρίς πρόβλημα «φιλτράροντας» έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και, χρησιμοποιώντας υπολογιστές, να αναγνωρίζει και να εξάγει αυτές που οι χειριστές του θεωρούν χρήσιμες πληροφορίες.

Το σύστημα του Echelon περιλαμβάνει ένα δίκτυο σταθμών υποκλοπής, δορυφόρους παρακολούθησης, επίγεια δίκτυα τηλεπικοινωνιών και άλλες ασύρματες επικοινωνίες – όλα οργανικά συνδεδεμένα μεταξύ τους. Σε κάθε σταθμό του δικτύου υπάρχουν ταχύτατοι υπολογιστές που αναζητούν ανάμεσα σε εκατομμύρια υποκλεμμένα μηνύματα εκείνα τα οποία περιέχουν ορισμένες προεπιλεγμένες λέξεις-κλειδιά. Αυτές είναι συνήθως ονόματα, αρχικά, γεωγραφικές ονομασίες, συντομογραφίες, «ζωτικά» θέματα και «ύποπτες» φράσεις. Όταν μια προεπιλεγμένη λέξη εντοπιστεί, με τεχνικές αναγνώρισης φωνής (VOR) ή χαρακτήρων (OCR), τότε καταγράφεται αυτομάτως ολόκληρη η συνομιλία. Κατόπιν τα δεδομένα επεξεργάζονται από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και στη συνέχεια από ειδικούς αναλυτές, οι οποίοι αποφασίζουν και την προώθηση των πληροφοριών που αλίευσαν στους κατάλληλους αποδέκτες.

Το Echelon λειτουργεί σαν ένα «φίλτρο πληροφοριών» τριών επιπέδων. Το πρώτο παρακολουθεί, μέσω πέντε επίγειων σταθμών, το δίκτυο των δορυφόρων Intelsat των διεθνών τηλεπικοινωνιακών εταιρειών. Το δεύτερο στοχεύει τους άλλους δορυφόρους και το τρίτο τις διεθνείς τηλεπικοινωνίες που διεξάγονται μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων και μικροκυμάτων.

Κάθε χώρα που συμμετέχει στη διαχείριση του συστήματος καταχωρεί μια λίστα από λέξεις-κλειδιά ή φράσεις σε έναν υπολογιστή που ονομάζεται «Λεξικό» (Dictionary), ο οποίος ελέγχει όλες τις εκπομπές (υπολογίζονται σε πάνω από 100 εκατομμύρια συνδιαλέξεις το μήνα) και αποστέλλει τα αποτελέσματα στα τερματικά των ειδικών αναλυτών. Όταν ένα Λεξικό εντοπίσει κάποιο μήνυμα που περιέχει μια από τις αναζητούμενες λέξεις-κλειδιά, το καταγράφει αυτομάτως και το στέλνει στους κεντρικούς υπολογιστές των ενδιαφερόμενων υπηρεσιών. Για παράδειγμα ο σταθμός δορυφορικών υποκλοπών στο Waihopai της Νέας Ζηλανδίας εντοπίζει, καταγράφει και αποστέλλει μηνύματα για λογαριασμό των υπηρεσιών NSA, GCHQ, DSD και CSE. Το ενδιαφέρον είναι πως μόνον η NSA μπορεί να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες όλων των σταθμών υποκλοπής, που ουσιαστικά λειτουργούν ως υποσταθμοί αυτής της αμερικανικής υπερ-υπηρεσίας.

Μέχρι σχετικά πρόσφατα κανείς δεν ήταν σε θέση να συγκεντρώσει αρκετές αποδείξεις για την ύπαρξη του Echelon. Για καιρό υπήρχαν μόνο ενδείξεις από τα αποτελέσματα της δράσης του δικτύου, κυρίως στο ζήτημα της βιομηχανικής κατασκοπείας και στη σύναψη εμπορικών συμφωνιών. Η ύπαρξη του Echelon είδε για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας στις 12 Αυγούστου του 1988 από τον Βρετανό ερευνητή Duncan Campbell. Το ζήτημα επανήλθε στην επικαιρότητα το 1996, όταν ο Νεοζηλανδός δημοσιογράφος Nicky Hagger παρουσίασε στο βιβλίο του Secret Power την εμπλοκή της πατρίδας του σ’ αυτό το αμφιλεγόμενο σχέδιο. Το Μάρτιο του 2000 ο James Woolsey, πρώην διευθυντής της CIA, παραδέχθηκε πως η χώρα του υποκλέπτει απόρρητες πληροφορίες οικονομικής φύσης από την Ευρώπη, χρησιμοποιώντας την «κατασκοπία, με επικοινωνίες και αναγνωριστικούς δορυφόρους», δηλαδή τις υπηρεσίες του Echelon. Την επομένη ο Γάλλος υπουργός Βιομηχανίας Κριστιάν Περέ εξαπέλυσε δριμύτατες κατηγορίες κατά των ΗΠΑ για κλοπή οικονομικών και αμυντικών πληροφοριών της χώρας του, που οδηγούν σε αθέμιτο ανταγωνισμό.

Ο μεγαλύτερος θόρυβος πάντως δημιουργήθηκε την άνοιξη του 2000 στην Ευρώπη όταν μια έκθεση της επιτροπής δικαιωμάτων του Ευρωκοινοβουλίου κατήγγειλε πως «όλα τα τηλέφωνα, fax και e-mail μέσα στην Eυρώπη παρακολουθούνται συνεχώς από την NSA των HΠA, μεταφέροντας όλες τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες από τον ευρωπαϊκό χώρο στο αρχηγείο της». Ο Βρετανός ευρωβουλευτής Γκλιν Φορντ, αφού απέρριψε τις κατηγορίες περί «αγγλοσαξονικής συμπαιγνίας», δήλωσε: «Όταν παρακολουθούνται τρομοκρατικές οργανώσεις ή λαθρέμποροι ναρκωτικών, πρόβλημα δεν υπάρχει. Όταν όμως παρακολουθείται η Διεθνής Αμνηστία ή η Greenpeace δημιουργούνται εύλογα ερωτηματικά». Από την πλευρά τους Έλληνες ευρωβουλευτές όλων των κομμάτων χαρακτήρισαν το Echelon ως ένα «σκάνδαλο μαζικής παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των κανόνων της δημοκρατίας».

Αν θα θέλαμε πλέον να προσωποποιήσουμε το «Μεγάλο Αδελφό», αυτός θα έπαιρνε σίγουρα το πρόσωπο του Echelon, του παγκόσμιου υποκλοπέα της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας. Χάρη σ’ αυτό το σύστημα παρέχεται στην Αυτοκρατορία η δυνατότητα υποκλοπής, καταγραφής και επεξεργασίας όλων των πληροφοριών που διακινούνται μέσα από το παγκόσμιο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο. Αυτό αποτελεί το λιγότερο μια εφιαλτική προοπτική καθώς μπορεί να σημάνει και το τέλος της ιδιωτικής μας ζωής, αν ξαφνικά η «φιλελεύθερη» ελίτ της Αυτοκρατορίας αποφασίσει να γίνει πιο αυταρχική. Το Echelon ανοίγει το δρόμο για μια πλανητική κοινωνία που θα φοβάται να μιλήσει ελεύθερα, μια κοινωνία υποψήφιων σκλάβων.

Οι πιο γνωστές τοποθεσίες βάσεων του ECHELON είναι :

Χώρα	Περιοχή	Δημιουργία(*)
H.Π.Α.	Yakima (Κοντά στο Seattle, Β.Δ. Η.Π.Α.)	1972
H.Π.Α.	Sugar Grove (Κοντά στην Washington, Β.Α. Η.Π.Α.)	τέλη ΄ 70
Ηνωμένο Βασίλειο	Morwenstow (Κοντά στο Plymouth, Δ. Αγγλία)	1971-73
Ηνωμένο Βασίλειο	Menwith Hill (Κοντά στο Leeds, Β. Αγγλία)
Ηνωμένο Βασίλειο	Cheltenham (Κοντά στο Gloucester, Κ. Αγγλία)
Ηνωμένο Βασίλειο	Ascension Island (Ν. Ατλαντικός, κοντά στη Βραζιλία)	Δεκαετία ΄ 90
Καναδάς	Leitrim (Κοντά στην Ottawa, Α. Καναδάς)	1984
Αυστραλία	Geraldton/Kojarena (Δ. Αυστραλία)	1993
Αυστραλία	Shoal Bay (Β.Δ. Αυστραλία)
N. Ζηλανδία	Waihopai (Νότια Νήσος)	1989
Γερμανία	Bad Aibling (κοντά στο Ρόζενχαϊμ, Ν. Γερμανία)
Δανία	Skibsbylejren
Ιαπωνία	Misawa (νήσος Χονσού, Β. Ιαπωνία)	Δεκαετία ΄ 80
Γκουάμ	Guam	1992
Κύπρος (νεκρή ζώνη)	Βρετανική στρατιωτική βάση στην Αμμόχωστο
Πόρτο Ρίκο	Sabana Seca

Πηγές :  http://egnatia.ee.auth.gr  -  http://www.e-telescope.gr